Wiedzajnik Harcerski
Regulamin Nietypowych Sprawności
Na podstawie: "Nietypowych Sprawności"
Tekst przestukiwała Beata Stacherżak. Znaczki skanował
Darek Kołodziejczyk
plik PDF: nietypowe_sprawnosci.pdf

UWAGA: To jest wiedza z lat 2000/2001, może się różnić ok aktualnego stanu

I. DUCHOWE

Słońce *

  1. Stara się być pogodna, pomimo przeciwności.
  2. Codziennie spełnia dobry harcerski uczynek.
  3. Dowiedziała się, kto w jej okolicy zajmuje się pomocą innym ludziom zastanowiła się, jak sama może pomóc.
  4. Opiekowała się kimś, kto tego potrzebował.
  5. Potrafi wobec całej drużyny coś  opowiedzieć, zaśpiewać, wystąpić na scenie.

Zawisza Czarny *

  1. Stara się być uczynny, uczciwy i zdyscyplinowany.
  2. Wie, kim był Zawisza Czarny, czym się wsławił.
  3. Potrafi wytłumaczyć, jak zostawało się w średniowieczu rycerzem i co to był kodeks rycerski.
  4. Codziennie spełnia dobry harcerski uczynek.
  5. Wspólnie z zastępem przygotował miłą niespodziankę dla harcerek.

Węzeł **

  1. Zna symbolikę węzła płaskiego.
  2. Wie, jak brzmi pozdrowienie skautowe w 5 językach obcych.
  3. Wie, jakie organizacje harcerskie istnieją w Polsce.
  4. Wspólnie z zastępem podjął(podjęła) się stałej służby na rzecz otoczenia.
  5. Odwiedził(a) zbiórkę lub obóz innej drużyny.
  6. Brał(a) udział w przygotowaniu Dnia Myśli Braterskiej.

Logos ***

  1. Wie, z jakich ksiąg składa się Pismo Święte oraz kto i kiedy je napisał.
  2. Ma własny egzemplarz Pisma Świętego, czyta je regularnie.
  3. Potrafi znaleźć fragment Biblii według podanego odnośnika.
  4. Opowiedział zastępowi lub drużynie wybraną historię biblijną.
  5. Czyta innym Pismo Święte w czasie liturgii, lekcji religii lub spotkania biblijnego

Strażnik Betlejemskiego Światła Pokoju

  1. Poznał historię i legendę światła z Betlejem. Wie, jakimi drogami dociera ono do polskich harcerzy.
  2. Przekazał wiadomość o świetle swojej rodzinie, szkole, drużynie.
  3. Pełnił wartę przy świetle w harcówce, szkole, hufcu.
  4. Przekazał Betlejemskie Światło Pokoju wraz z życzeniami świątecznymi innym harcerzom, rodzinie, osobom starszym itp

II. PROPORCOWE

Proporcowy zastępu *

  1. Pełnił funkcję proporcowego przez co najmniej sześć miesięcy.
  2. Potrafi wykonywać chwyty proporcem.
  3. Zna regulaminowe wymiary proporca zastępu.

Proporcowy drużyny **

  1. Nauczył podstawowych chwytów proporcem młodszego proporcowego.
  2. Podczas obozu drużyny co najmniej dwa razy był w poczcie sztandarowym lub flagowym.
  3. Wie, skąd wzięło się godło i flaga Polski.
  4. Zna barwy narodowe krajów sąsiadujących z Polską.

III. EKOLOGICZNE

Kropelka wody

(młodzik - ochotniczka, wywiadowca - tropicielka)

  1. W swoim codziennym postępowaniu (w szkole, domu) nie szkodzi środowisku, tzn:
    • nie śmieci na ulicy
    • oszczędza:
      • wodę (np. zakręca kran, gdy leje się niepotrzebnie woda),
      • energię (np. nie zapala zbędnego oświetlenia),
      • papier (np. zapisuje strony do końca w zeszytach),
      • surowce wtórne
  2. Jest tolerancyjny - nie dokucza zwierzętom, nie niszczy roślin, nie łamie gałęzi, nie depcze trawników  przeciwnie - zasadził drzewko.
  3. Jest dobrze wychowany - nie hałasuje w lesie i nie zostawia w nim swoich śmieci.
  4. Chce chronić czynnie środowisko - wziął udział w akcji ekologicznej zorganizowanej przez starszych kolegów

Tęcza *

(wywiadowca - tropicielka, ćwik - samarytanka)

  1. Zdobył sprawność "Kropelki wody".
  2. Wraz z zastępem potrafi biwakować przestrzegając zasad ekologii, tzn:
    • wie, co należy zrobić ze śmieciami,
    • wie, jak należy się umyć,
    • wie, jak zorganizować, zabezpieczyć i zlikwidować ognisko,
    • wie, dlaczego należy tak postępować.
  3. Odbył dwa biwaki, na których stosował te zasady.
  4. Zna aktualne problemy ekologii.
  5. Wykrył źródła i przyczyny zanieczyszczeń swojej okolicy (miasto, gmina). Stara się nie przyczyniać do tego stanu rzeczy.
  6. Wziął udział w trzech akcjach ekologicznych (np. sadzenie drzew, happening, wykład)

Słońce **

(ćwik - samarytanka, harcerz orli - wędrowniczka)

  1. Zdobył sprawność "Tęczy".
  2. Zna źródła i mechanizmy zanieczyszczeń środowiska na obozach.
  3. W pracach przygotowawczych do obozu opracuje, a na obozie wdroży do użycia sposób zapobiegania jednemu z nich. Odbędzie taki obóz.
  4. Zna aktualne problemy ekologiczne Polski (tzw. "punkty zapalne").
  5. Potrafi się o nich wypowiedzieć i zająć swoje stanowisko.
  6. Sporządzi dokładny raport z materiałów zebranych w próbie na sprawność "Tęczy" o stanie środowiska swojej okolicy.
  7. Weźmie udział w pracach przygotowawczych do trzech akcji ekologicznych

Ziemia ***

(harcerz orli - wędrowniczka, harcerz - harcerka rzeczpospolitej)

  1. Zdobył sprawność "Słońca".
  2. Przygotował i przeprowadził kursy, zajęcia, pokazy z zasad ekologicznego biwakowania i obozowania dla swoich młodszych kolegów. Wyjaśnił, dlaczego należy tak postepować.
  3. Odbył dwa takie biwaki (pomógł w realizacji wymagań na sprawność "Tęczy").
  4. Zna główne problemy ekologiczne świata.
  5. Do raportu opracowanego w próbie na sprawność "Słońca" dołączy własne propozycje rozwiązania niektórych problemów. Przedstawi ten materiał władzom miasta, gminy, radzie itp.
  6. Pokierował pracami przygotowawczymi do trzech akcji ekologicznych (np. sadzenie drzew, happening, cykl wykładów)

Zielony listek

(młodzik - ochotniczka, wywiadowca - tropicielka)

  1. Jest ciekawy otaczającej przyrody  był z zastępem kilka godzin w lesie, obserwował życie lasu.
  2. Chce rozpoznawać rośliny i zwierzęta  sporządził zielnik zawierający liście kilkunastu drzew i roślin. Nazwał je i rozpoznał wśród innych.
  3. Wie, że przyrodę należy chronić  odwiedził park narodowy, krajobrazowy, ogród botaniczny, muzeum przyrodnicze, odpowiednio się zachowywał.
  4. Pomagał w pracach porządkowych na działce, w ogrodzie, parku, lesie.
  5. Ogląda filmy przyrodnicze, czytuje prasę przyrodniczą. Potrafi wymienić kilka tytułów programów przyrodniczych

Liść klonu *

(wywiadowca - tropicielka, ćwik - samarytanka)

  1. Zdobył sprawność "Zielonego listka".
  2. Rozpoznaje większość roślin i zwierząt swojej okolicy.
  3. Zna podstawowe zwierzęta i rośliny chronione w Polsce.
  4. Wie, jakie są, czym się zajmują i jak się należy zachowywać w parkach narodowych, krajobrazowych i rezerwatach przyrody.
  5. Zasadził drzewko.
  6. Wziął udział, wraz z zastępem, w trzech wyprawach do lasu (w tym jedna całodniowa). Sporządził z nich sprawozdanie.
  7. Wziął udział w spotkaniu z człowiekiem przyrody (leśnik, ekolog itp.)

Jodła **

(ćwik - samarytanka, harcerz orli - wędrowniczka)

  1. Zdobył sprawność  "Liścia klonu".
  2. Rozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla swojego regionu (województwo, kraina geograficzna itp.).
  3. Wie, gdzie się znajdują i jakie są obszary prawnie chronione w okolicy. Wziął udział w pracach na rzecz tych obszarów.
  4. Zasadził drzewko.
  5. Wziął udział, wraz z zastępem, w kilkudniowej wyprawie leśnej.
  6. Przygotował i przeprowadził całodniową wyprawę do lasu.
  7. Pomógł w zorganizowaniu spotkania z człowiekiem przyrody

Dąb ***

(harcerz orli - wędrowniczka, harcerz  harcerka - rzeczpospolitej)

  1. Zdobył sprawność "Jodły”
  2. Rozpoznaje większość roślin i zwierząt z terenów Polski.
  3. Zna podstawy prawne ochrony środowiska w Polsce, zna instytucje administracji państwowej zajmujące się ochroną środowiska.
  4. Wie, jakie występują ruchy pozarządowe (tzw. NGO-s), zajmujące się ochroną środowiska, nawiązał kontakt z jednym z nich.
  5. Zasadził drzewko.
  6. Przygotował i przeprowadził kilkudniową wyprawę do lasu.
  7. Przygotował  i przeprowadził spotkanie z człowiekiem przyrody

IV. INTELEKTUALNE

Młody fizyk

  1. Wytłumaczył(a) zjawiska fizyczne występujące w otaczającym nas świecie.
  2. Zna najważniejsze prawa fizyki i ich zastosowanie w życiu codziennym.
  3. Zna najważniejsze gałęzie fizyki. Doskonali się w jednej z nich.
  4. Spopularyzował(a) wśród młodszych harcerzy fizykę.

Fizyk

  1. Wymienił(a) nazwiska najsłynniejszych fizyków i przedstawił(a) ich wkład w rozwój tej nauki.
  2. Zna najważniejsze prawa fizyki. Zademonstrował(a) je młodszym harcerzom.
  3. Przedstawił(a) wyniki swoich eksperymentów fizycznych.
  4. W wybranej przez siebie formie zachęcił(a) młodszych do poznawania tajników fizyki.

Młody chemik

  1. Wytłumaczył(a) znaczenie chemii w otaczającym nas świecie.
  2. Zna najważniejsze związki chemiczne i ich zastosowanie w życiu codziennym.
  3. Zna najważniejsze gałęzie chemii. Doskonali się w jednej z nich.
  4. Spopularyzował(a) wśród młodszych harcerzy chemię

Chemik

  1. Wymienił(a) nazwiska najsłynniejszych chemików i przedstawił(a) ich wkład w rozwój tej nauki.
  2. Zaprezentował młodszym harcerzom procesy chemiczne zachodzące w przyrodzie.
  3. Przedstawił(a) wyniki swoich eksperymentów chemicznych.
  4. W wybranej przez siebie formie zachęcił(a) młodszych do poznawania tajników chemii.

Historyk

  1. Scharakteryzował(a) najważniejsze okresy w historii.
  2. Poznaje wybrany okres historii Polski. Zaprezentował(a) go młodszym harcerzom.
  3. Zapoznał(a) harcerzy z życiem ulubionej postaci historycznej.
  4. W wybranej przez siebie formie zachęcił(a) harcerzy do poznawania historii.

Polonista

  1. Scharakteryzował(a) okresy w dziejach polskiej literatury. Wymienił(a) Nazwiska największych polskich poetów i pisarzy oraz tytuły ich największych dzieł.
  2. Rozpoznał(a) najsłynniejsze dzieła polskiej literatury.
  3. W wybranej przez siebie formie zapoznał(a) harcerzy z życiem i twórczością ulubionego pisarza lub poety.
  4. Zna rodowód języka polskiego. Dba o poprawne posługiwanie się językiem ojczystym.
  5. W wybranej przez siebie formie spopularyzował(a) wśród harcerzy z drużyny lub szczepu polską literaturę.

Pisarz

  1. Wymienił(a) nazwiska ulubionych pisarzy i tytuły ich utworów.
  2. Ułożył(a) kilkanaście utworów w różnych gatunkach literackich.
  3. Opracował(a) zbiór swoich utworów tak, aby inni mogli z niego korzystać.
  4. Zorganizował(a) w drużynie, hufcu lub szkole spotkanie literackie, na którym reprezentował(a) swoje utwory.

Bajkopisarz

  1. Wymienił(a) nazwiska ulubionych bajkopisarzy i tytuły ulubionych bajek.
  2. Ułożył(a) kilkanaście bajek, których morał został wykorzystany podczas gawędy.
  3. Opracował(a) zbiór swoich bajek tak, aby inni mogli z niego korzystać.
  4. Zorganizował(a) w drużynie, hufcu lub szkole spotkanie z literaturą, na którym zaprezentował(a) swoje bajki.

Poeta

  1. Wymienił(a) nazwiska ulubionych poetów i tytuły ich wierszy.
  2. Ułożył(a) kilkanaście wierszy, wykorzystując różne gatunki liryczne.
  3. Opracował(a) zbiór swoich wierszy tak, aby inni mogli z niego korzystać.
  4. Zorganizował(a)w drużynie, hufcu lub szkole wieczór poezji, na którym recytował(a) swoje wiersze.

Kompozytor

  1. Wymienił(a) największych kompozytorów ulubionego gatunku muzyki oraz tytuły ich najbardziej znanych utworów.
  2. Skomponował(a) kilkanaście utworów na wybrany przez siebie instrument.
  3. Opracował(a) zbiór swoich kompozycji tak, aby inni mogli z niego korzystać.
  4. Zorganizował(a) w drużynie, hufcu lub szkole koncert, na którym wykonano jego (jej) kompozycje

Teatroman

  1. Wymienił(a) nazwiska ulubionych aktorów teatralnych oraz tytuły ulubionych sztuk.
  2. Zna najlepsze teatry swojego miasta lub najbliższej miejscowości oraz ich repertuar.
  3. Zorganizował(a) dla harcerzy z drużyny lub szczepu wyjście do teatru.
  4. Zorganizował(a) w drużynie lub szczepie spotkanie ze znanym aktorem lub reżyserem

Teatrolog

  1. Wymienił(a) nazwiska największych aktorów i reżyserów teatralnych oraz tytuły najbardziej znanych sztuk z różnych okresów.
  2. W wybranej przez siebie formie zapoznał(a) harcerzy z historią teatru.
  3. Wyjaśnił(a) młodszym harcerzom fachowe pojęcia związane z teatrem, np. monodram, inspicjent, didaskalia.
  4. Zaprezentował(a) w wybranej przez siebie formie, jak przygotowuje się wystawienie sztuki teatralnej.
  5. Spopularyzował(a) wśród harcerzy z drużyny lub szczepu teatr

Meloman

  1. Wymienił(a) nazwiska ulubionych kompozytorów oraz tytuły ulubionych utworów.
  2. Zna największe sale koncertowe w swoim (najbliższym) mieście oraz ich repertuar.
  3. Zorganizował(a) w drużynie lub szczepie ze znanym muzykiem, dyrygentem lub kompozytorem albo inną formę popularyzującą muzykę.
  4. Zorganizował(a) dla harcerzy z drużyny lub szczepu wyjście na koncert, operę lub balet

Muzykolog

  1. Scharakteryzował(a) okresy w dziejach muzyki. Wymienił(a) nazwiska największych kompozytorów, dyrygentów i muzyków.
  2. Rozpoznał(a) najsłynniejsze utwory różnych kompozytorów.
  3. Wyjaśnił(a) młodszym harcerzom fachowe pojęcia związane z muzyką, np. kwartet smyczkowy, uwertura, partytura.
  4. Scharakteryzował(a) różne formy muzyczne, np. rondo, symfonia, preludium.
  5. W wybranej przez siebie formie zapoznał(a) harcerzy z życiem i twórczością ulubionego kompozytora.
  6. Spopularyzował(a) wśród harcerzy z drużyny lub szczepu muzykę, którą lubi

Kinoman

  1. Wymienił(a) nazwiska ulubionych reżyserów i aktorów filmowych oraz tytuły ulubionych filmów.
  2. Zna repertuar najbliższych kin, tytuły filmów, które wchodzą na ekrany.
  3. Zorganizował(a) dla harcerzy z drużyny lub szczepu wyjście do kina, a następnie dyskusję o obejrzanym filmie.
  4. Zorganizował(a) w drużynie lub szczepie spotkanie z osobą związaną z kinem, np. aktorem, kamerzystą, kaskaderem

Znawca kina

  1. Wymienił(a) nazwiska największych polskich reżyserów i aktorów filmowych.
  2. W wybranej przez siebie formie zapoznał(a) harcerzy z historia kina.
  3. Wyjaśnił(a) młodszym harcerzom fachowe pojęcia związane z kinem, np. ekranizacja, statysta, dubbing.
  4. Zaprezentował(a) w wybranej przez siebie formie, jak kręci się film.
  5. Spopularyzował(a) wśród harcerzy z drużyny lub szczepu kino

Filozof

  1. Wymienił(a) nazwiska najsłynniejszych filozofów i ich wkład w rozwój nauki.
  2. Scharakteryzował(a) najważniejsze kierunki filozoficzne.
  3. Przedstawił(a) w wybranej formie swoją "filozofię życia".
  4. Przeprowadził(a) na zbiórce ćwiczenia, które pomogły młodszym harcerzom odpowiedzieć na nurtujące ich pytania, zastanowić się nad swoim życiem.
  5. W wybranej przez siebie formie spopularyzował(a) filozofię wśród harcerzy z drużyny lub szczepu

Mistrz logiki

  1. Zna postacie literackie, które zasłynęły dzięki logicznemu myśleniu.
  2. Zna najważniejsze prawa logiczne i stosuje je w życiu.
  3. Ułożył(a) i wykorzystał(a) w drużynie własne zabawy ćwiczące logiczne myślenie.
  4. Zorganizował(a) dla drużyny lub szczepu konkurs gier i zabaw logicznych

Alfa i omega

  1. Wykazał(a) się doskonałą znajomością różnych dziedzin wiedzy.
  2. Spopularyzował(a) w drużynie lub szczepie wybrane dziedziny wiedzy.
  3. Zapoznał(a) harcerzy z wybranymi przez siebie wielkimi osiągnięciami myśli ludzkiej.
  4. Zorganizował(a) w drużynie lub szczepie konkurs wiedzy lub inną formę zachęcającą do poznawania nowej wiedzy.
  5. Zasłużył(a) na miano "alfy i omegi"

V. PASZPORT DO EUROPY

Przewodnik, przewodniczka po powiecie **

  1. Wie, które instytucje w najbliższej okolicy mają status powiatowy. Załatwi w nich powierzoną sprawę.
  2. Wymieni dwie gminy wchodzące w skład powiatu i 2 wsie z każdej z tych gmin. Wykona mapę powiatu.
  3. Opracuje wycieczkę pieszą lub rowerową po wybranych gminach powiatu, prezentującą miejsca ważne historycznie i dorobek gmin.
  4. Z zastępem weźmie udział w realizacji zadania ekologicznego, społecznego kulturalnego ważnego dla powiatu jako całości.

Znawca, znawczyni powiatu ***

  1. Sporządzi wykaz zmian w mieście powiatowym po reformie, wymieni nowo powstałe urzędy i instytucje oraz wskaże je na planie miasta.
  2. Opowie o zasadach wyboru władz powiatowych na zbiórce zastępu lub drużyny.
  3. Wytłumaczy istotę reformy administracyjnej; wskaże czym się różni sytuacja sprzed reformy od obecnej dla poszczególnych mieszkańców gminy.
  4. Na zbiórce drużyny wytłumaczy, czym zajmuje się starosta.
  5. W dowolnej formie artystycznego wyrazu stworzy z drużyną wizję nowego powiatu w sferze działania starosty i przedstawi staroście wynik pracy i dyskusji przeprowadzonej w drużynie.
  6. Weźmie udział w obradach rady powiatu lub komisji powiatowej.
  7. Nawiąże współpracę z gazetą lokalną lub systematycznie będzie przeglądał tę prasę i przygotuje z nich relację na radę drużyny.

Mieszkaniec, mieszkanka *

  1. Wie, gdzie w jego miejscowości znajdują się: poczta, apteka, szpital, straż pożarna, ważne urzędy.
  2. Wykonał(a) plan osiedla.
  3. Zna nazwy kilku najbliższych ulic, ich historię.
  4. Opowiedział(a) historię lub legendę związaną z miejscem, w którym mieszka.
  5. Potrafi wskazać swoją miejscowość na mapie Polski.
  6. Potrafi zaśpiewać piosenkę ludową z własnego regionu lub wyrecytować wiersz napisany przez ludowego artystę.

Przewodnik, przewodniczka po szkole *

  1. Wykonał(a) plan szkoły.
  2. Oprowadzał(a) kolegów z młodszych klas lub wycieczkę po szkole.
  3. Zaprezentował(a) historię szkoły.
  4. Opowiedział(a) o bohaterze szkoły.
  5. Zna osoby pracujące w szkole.

Przewodnik, przewodniczka po gminie, osiedlu **

  1. Wykonał(a) plan gminy, osiedla.
  2. Oprowadzał(a) kolegów lub wycieczkę po gminie, osiedlu.
  3. Opowiedział(a) historię lub legendę związaną z gminą.
  4. Wskazał(a) drogę dojścia do miejsc o szczególnym znaczeniu, osobliwości przyrodniczych, historycznych.
  5. Zorganizował(a) dla zastępu lub drużyny konkurs wiedzy o miejscowości, wieczór z twórczością ludową lub konkurs plastyczny "Moja miejscowość za 20 lat".
  6. Brał(a) udział w działaniach na rzecz gminy, osiedla.

Znawca, znawczyni gminy ***

  1. Wie, kto sprawuje władzę w jego miejscowości.
  2. Załatwił(a) sprawę w urzędzie gminy.
  3. Uzyskał(a) informacje i opowiedział(a), jak w przyszłości będzie wyglądała gmina.
  4. Wykonał(a) informator lub folder o własnej miejscowości lub pełnił(a) dyżur w punkcie informacji turystycznej.
  5. Zna procedurę podejmowania decyzji w radzie gminy, zaprezentował(a) ją na zbiórce zastępu lub drużyny.
  6. Rozpoznał(a) potrzeby mieszkańców, przygotował(a) projekt działań, zachęcił(a) innych do wspólnej pracy, zorganizował(a) pracę na rzecz gminy.

Mówca *

  1. Zna zasady kulturalnego rozmawiania.
  2. Opowiedział(a) historię lub zdarzenie posługując się poprawną polszczyzną.
  3. Umie kulturalnie wyrażać i bronić swojego zdania.
  4. Porozumiewa się  w sposób zrozumiały.
  5. Wygłosił(a) mowę na zadany temat.

Krasomówca **

  1. Przygotowując się do wypowiedzi, korzystał(a) ze słownika języka polskiego, słownika frazeologicznego.
  2. Przeprowadził(a) dla zastępu lub w drużynie ćwiczenia w sprawnym komunikowaniu się.
  3. Zorganizował(a) konkurs lub warsztaty ładnego wysławiania się.
  4. Opowiedział(a) innym o tym, co jest ważne podczas porozumiewania się.
  5. Wygłosił mowę na zadany temat, powiedział kilka gawęd.

Orator ***

  1. Przygotował(a) przemówienie i je wygłosił(a).
  2. Zna figury retoryczne, stosuje je.
  3. Przygotował(a) zestaw gawęd na różne okazje (Przyrzeczenie Harcerskie, rocznica  powstania drużyny, Prawo Harcerskie) i je wygłosił.
  4. Wygłosił(a) przemówienie na forum większym niż drużyna, szczep.
  5. Zna postacie sławnych starożytnych mówców.

Prawnik *

  1. Wykonał(a) wykaz swoich praw i obowiązków.
  2. Poznał(a) prawa przysługujące dzieciom.
  3. Wykazał(a) się znajomością praw i obowiązków ucznia.
  4. Wskazał(a) osoby i instytucje, które interweniują w przypadku łamania prawa.
  5. Wie, co to jest konstytucja.

Znawca prawa **

  1. Potrafi ocenić, czy coś jest zgodne z prawem czy nie.
  2. Wymienił(a) wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela, potrafił(a) je wytłumaczyć.
  3. Wytłumaczył(a) dzieciom podstawowe prawa wynikające z Konwencji o Prawach Dziecka.
  4. Zna podstawowe gałęzie prawa.
  5. Na zbiórce drużyny lub zastępu zaprezentował(a) drogę powstawania ustawy, stanowienia prawa.
  6. Zorganizował(a) zbiórkę prezentującą historię praw człowieka

Jurysta ***

  1. Uczestniczył(a) w tworzeniu konstytucji zastępu, drużyny czy powstawaniu kodeksu ucznia.
  2. Uzasadnił(a) zgodność z prawem podjętej przez siebie decyzji.
  3. Udzielał(a) porad prawnych z zakresu praw dziecka, kodeksu ucznia, konstytucji drużyny.
  4. Zna międzynarodowe i krajowe instytucje broniące praw człowieka.
  5. Wie, czym zajmują się: radca prawny, notariusz, adwokat, sędzia, prokurator.
  6. Zna kilka paremii łacińskich.
  7. Poznał(a) konstytucję RP.
  8. Zna kompetencje władz w Polsce (prezydent, premier, trybunał stanu, sąd najwyższy itd.).

Rzecznik, rzeczniczka **

  1. Prezentował(a) na zbiórce drużyny lub rady drużyny stanowiska swojego zastępu.
  2. Przygotował(a) i przedstawił(a) uzasadnienie decyzji lub stanowiska.
  3. Uczestniczył(a) w pracach samorządu klasowego lub szkolnego.
  4. Brał(a) udział w przygotowaniu konstytucji drużyny, kodeksu ucznia lub w ciekawej formie zaprezentował(a) kodeks uczniom szkoły.
  5. Udzielał(a) porad prawnych z zakresu kodeksu praw ucznia, praw dziecka.
  6. Przemawiał(a) w czyimś imieniu.

Negocjator **

  1. Przeprowadził(a) skuteczne negocjacje między dorosłymi A dziećmi.
  2. Przedstawił(a) zastępowi podstawowe reguły negocjacyjne.
  3. Opowiedział(a) innym o tym, co jest ważne podczas dobrego kontaktu i porozumiewania się.
  4. Doprowadził(a) do porozumienia między dwiema zwaśnionymi stronami.
  5. Łagodził(a) konflikty różnymi sposobami.
  6. Porozumiewa się w sposób zrozumiały i twórczy.

VI. GÓRSKIE

Łazik -  sprawność wstępna

  1. Chce poznawać polskie góry, chętnie uczestniczy w każdej wycieczce.
  2. Był  na wycieczce w górach i w innym terenie
  3. Wie, co ze sobą zabrać na jednodniową wycieczkę i jak się ubrać, uwzględniając rodzaj wycieczki, porę roku i pogodę.
  4. Wie, jak zachować się na wycieczce.

Ognik *

  1. Zdobył sprawność "łazika".
  2. Umie zachować się w kręgu ognia.
  3. Zna i śpiewa przy ognisku różne piosenki zuchowe, harcerskie i turystyczne,
    w tym piosenki obrzędowe szczepu.
  4. Opowiedział przy ognisku o swojej przygodzie.
  5. Był strażnikiem ognia.
  6. Pomagał ułożyć stos ogniskowy.

Dusza **

  1. Zdobył sprawność "ognika".
  2. Potrafi znaleźć drewno na ognisko, ułożyć stos ogniskowy i rozpalić bezpieczny ogień.
  3. Umie zaśpiewać  9 piosenek o ogniu.
  4. Przygotował  program obrzędowego ogniska i przeprowadził je przy pomocy zastępu lub przybocznego.
  5. Wykonał prosty instrument muzyczny i korzysta z niego na ogniskach.

Grań *

  1. Zdobył sprawność "łazika".
  2. Był  na przynajmniej jednej wycieczce z noclegiem, wie, co na nią zabrać.
  3. Kompletuje osobisty ekwipunek turystyczny na górskie wycieczki, umie go konserwować.
  4. Wie, jak sięoznacza szlak turystyczny, umie dojść szlakiem do celu.
  5. Sprawnie porusza się w terenie, umie pokonywać naturalne przeszkody.
  6. Zna najważniejsze obiekty przyrodnicze, zabytkowe i topograficzne w miejscu, które zwiedził, umie o nich opowiedzieć.

Turnia **

  1. Zdobył sprawność "grani".
  2. Był na 4 górskich biwakach i na zimowej wycieczce w górach.
  3. Umie zaplanować wędrówkę (zaplanować miejsca na odpoczynki, orientacyjny czas drogi).
  4. Umie korzystać z przewodników.
  5. Wie, co oznaczają skróty GOPR, TOPR, SG, TPN, BPN i na czym polega ich praca.
  6. Przeszedł szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy.
  7. Zna ogólny regulamin schronisk górskich, był w kilku z nich.
  8. Wie, jakie pasma górskie występują w Polsce, w jednym odbył 2-3 wycieczki i poznał jego najwyższy szczyt, przełęcze, doliny, roślinność, zwierzęta, schroniska, punkty wyjścia itp.

Jałowiec *

  1. Zdobył sprawność "łazika".
  2. Umie rozpoznać przynajmniej po 5 drzew, roślin, zwierząt, ptaków żyjących w górach.
  3. Wie, co to jest pomnik przyrody, rezerwat przyrody, park narodowy i po co się je zakłada.
  4. Zwiedził rezerwat przyrody, park narodowy, odpowiednio się tam zachował.
  5. Wykonał  zielnik lub przyrodniczy przewodnik po trasie, którą przebył.

Kosówka **

  1. Zdobył sprawność "jałowca".
  2. Rozpoznaje rośliny i zwierzęta chronione w Polsce.
  3. Rozpoznaje 10 gatunków zwierząt po wyglądzie, tropie i głosie.
  4. Zna nazwy wszystkich parków narodowych w Polsce, wie, co one chronią, wskaże je na mapie Polski.
  5. Zorganizował akcję sprzątania środowiska.

Granit **

  1. Zdobył sprawność "grani" lub "jałowca".
  2. Wie, czym zajmuje się geologia.
  3. Wie, z jakich skał zbudowane są polskie góry.
  4. Umie rozpoznawać skały (w zakresie podstawowym), ma ich mały zbiór, w ciekawej formie zaprezentował go na zbiórce.

Płanetnik **

  1. Zdobył sprawność "jałowca".
  2. Wie, czym zajmuje się meteorologia.
  3. Wie, w jaki sposób można przewidzieć pogodę na obozie.
  4. Wykonał "obozową stację meteo".
  5. Przedstawił na zbiórce ludowe metody przepowiadania pogody.

Czekan *

  1. Zdobył sprawność "łazika".
  2. Dba o zdrowie swoje i innych.
  3. Wie, jakie podstawowe leki i materiały opatrunkowe zabrać na wycieczkę.
  4. Skompletował apteczkę zastępu, przed wycieczką pilnuje, aby zastęp o niej nie zapomniał.
  5. Na wycieczce chętnie spieszy innym z pomocą.
  6. Wie, jak wzywać w górach pomoc, jak na wezwanie odpowiadać.

Tobogan **

  1. Zdobył sprawność "czekana".
  2. Umie udzielić pierwszej pomocy.
  3. Rozpoznaje różne rośliny lecznicze.
  4. Opiekuje się na wycieczkach słabszymi, mniej doświadczonymi, podtrzymując ich na duchu i ciele.
  5. Umie transportować lekko rannego w terenie górskim.
  6. Przygotował  innego harcerza do zdobycia sprawności "czekana".

Ciupaga *

  1. Zdobył sprawność "łazika".
  2. Odbył 5 wycieczek z noclegiem.
  3. Potrafi rozstawić mały namiot i zwinąć go.
  4. Potrafi posługiwać się sprzętem obozowym (toporek, piła, młotek, saperka).
  5. Zaprojektował ciekawy totem i wykonał go.
  6. Zna przynajmniej 5 węzłów.
  7. Zaciera ślady swojego obozowiska.

Parzenica *

  1. Zdobył sprawność "łazika".
  2. Zna legendy o lesie, górach, ludziach, którzy w nich mieszkają i kochają je.
  3. Zaprojektował  i wykonał wycinankę, malowidło na szkle itp. o tematyce górskiej.
  4. Wykonał kartę do kroniki drużyny.
  5. Umie dokonać prostych napraw odzieży (przyszył guzik, plakietkę, zszył rozdarcie).
  6. Zna regionalne potrawy góralskie.
  7. Dokonał zakupów i rozliczył się z powierzonych pieniędzy.

Gunia **

  1. Zdobył sprawność "parzenicy".
  2. Interesuje się daną dziedziną sztuki (malarstwo, rzeźba, rysunek, teatr, kino itp.).
  3. Śledzi wydarzenia współczesnego życia kulturalnego.
  4. Był na wystawie, w galerii sztuki współczesnej i dawnej, potrafi opowiedzieć o ekspozycji.
  5. Wykonał pracę  z danej dziedziny sztuki lub zaprezentował osiągnięcia innych w tym zakresie.
  6. Zorganizował konkurs z danej dziedziny sztuki, spotkanie z artystą lub wycieczkę, wyjście zastępu do galerii, kina itp

Koszar **

  1. Zdobył sprawność "ciupagi".
  2. Był na 2 obozach.
  3. Potrafi zbudować  kuchnię polową i szybko ugotować prosty posiłek.
  4. Wraz z zastępem rozstawił i zwinął namiot dziesięcioosobowy.
  5. Wykonał urządzenie do namiotu (np. półka).
  6. Dba o ekologiczny charakter obozu, wie, na czym polega sortowanie śmiec i stara się stosować w praktyce.

Gazda/Gaździna **

  1. Zdobył sprawność "ciupagi" lub "parzenicy".
  2. Wie, jak żyli i czym zajmowali się górale w różnych regionach Polski, odróżnia ich stroje regionalne.
  3. Opowiedział krótką historię o życiu górali gwarą lub zaśpiewał góralską piosenkę.
  4. Pierze swoją bieliznę, potrafi wyprasować bluzkę, spodnie.
  5. Wyszył sprawności, uszył prostą torbę, chlebak, mapnik lub dokonał prostych napraw sprzętu domowego (naoliwił zamek, wymienił uszczelkę) i pomagał przy remoncie (pomalował ścianę, odnowił mebel).
  6. Przygotował poczęstunek dla przyjaciół i posprzątał po nim

Kierdel *

  1. Zdobył sprawność "łazika".
  2. Potrafi wskazać strony świata za pomocą busoli, zegarka, słońca, gwiazd, ukształtowania terenu.
  3. Umie zmierzyć odległość, wysokość drzewa, szerokość rzeki.
  4. Umie zorientować mapę.
  5. Potrafi poruszać się bezszelestnie i maskować się w terenie odkrytym i zasłoniętym.
  6. Dotarł do celu według znaków patrolowych, pozostawionych śladów.
  7. Brał udział  w grze terenowej, biegu harcerskim.

Redyk **

  1. Zdobył sprawność "kierdla".
  2. Wie, co to jest azymut, umie go wyznaczać; dotarł do celu według podanych azymutów.
  3. Wykonał  szkic terenowy.
  4. Dotarł do celu według szkicu.
  5. Zorganizował grę terenową dla zastępu lub drużyny.
  6. Brał udział w nocnej grze terenowej.
  7. Odbył wycieczki na popularną OTP.

Mapa **

  1. Zdobył sprawność "kierdla".
  2. Umie czytać mapę terenów górskich, objaśni panoramę według mapy.
  3. Wykonał  plan odcinka przebytej drogi, uwzględniając wszelkie szczegóły terenowe i rodzaj trudności drogi.
  4. Właściwe szacuje drogę przebytą w górach, podając pokonaną odległość w godzinach i minutach.
  5. Wziął udział w INO

Grota **

  1. Zdobył sprawność "parzenicy" lub "grani".
  2. Wie, czym zajmuje się genealogia.
  3. Poznał dzieje swojej rodziny, potrafi umiejscowić ją na tle wydarzeń z historii Polski.
  4. Wykonał drzew genealogiczne swojej rodziny.
  5. Zna historię swojej drużyny i szczepu.
  6. Prowadzi kronikę swoich wypraw górskich.
  7. Był kronikarzem drużyny, zastępu.

Potok **

  1. Zdobył sprawność "parzenicy" lub "grani".
  2. Wie, na czym polega praca dziennikarza.
  3. Redagował i wydał gazetkę drużyny, obozu, szczepu.
  4. Przeprowadził wywiad z ciekawym człowiekiem.
  5. Umie robić zdjęcia.
  6. Napisał tekst o górach.
  7. Interesuje się współczesnymi wydarzeniami i problemami życia politycznego, społecznego.

VII. SPORTY ZIMOWE

Łyżwiarz *

  1. Dowiedział się, na jakich dystansach rozgrywane są zawody w jeździe szybkiej na lodzie. Poznał zasady obowiązujące w jeździe figurowej na lodzie.
  2. Umie dobrze jeździć na łyżwach: potrafi wykonać przekładankę w przód i w tył (w obie strony), przeskoczyć przez małą przeszkodę, zahamować itp.
  3. Ubrał się prawidłowo do jazdy na łyżwach, przygotował je, a po jeździe zakonserwował.
  4. Uczestniczył  w zawodach łyżwiarskich, łyżwiarskim torze przeszkód itp.
  5. Brał udział w przygotowaniu szkolnego lub osiedlowego lodowiska.

Saneczkarz *

  1. Poznał  podstawowe zasady konkurencji saneczkowych i bobslejowych.
  2. Potrafi przyjąć właściwą pozycję w czasie jazdy na sankach, prawidłowo skręcać  i hamować, regulować prędkość jazdy.
  3. Brał udział  w zawodach saneczkowych, pokonał slalom, saneczkowy tor przeszkód itp.
  4. Prawidłowo konserwował sanki i dokonał drobnych napraw.

Hokeista *

  1. Zebrał informacje o lidze hokejowej w Polsce i ligach w innych krajach.
  2. Potrafi prowadzić  krążek w linii prostej i slalomem, przyjmować podania i strzelać na bramkę.
  3. Poznał  zasady gry w hokeja.
  4. Uczestniczył w rozgrywkach hokejowych w drużynie, klasie, na osiedlu itp.
  5. Prawidłowo konserwował i naprawiał swój sprzęt hokejowy.

Narciarz *

  1. Dowiedział się, w jakich konkurencjach rozgrywane są zawody narciarskie.
  2. Umie jeździć na nartach, skręcać podchodzić i hamować.
  3. Brał udział w narciarskim torze przeszkód, konkursie w drużynie, szkole lub na osiedlu itp.
  4. Prawidłowo konserwował sprzęt narciarski.

Narciarz zjazdowy **

  1. Poznał zasady rywalizacji o Puchar Świata w kombinacji alpejskiej.
  2. Rozpoznał różne rodzaje nart i wiązań.
  3. Potrafi dobrze jeździć na nartach: zjeżdżać ze stoku, pokonać slalom, omijać przeszkody itp.
  4. Uczestniczył w zawodach sportowych w jednej z konkurencji alpejskich.
  5. Prawidłowo określił warunki śniegowe i odpowiednio do nich nasmarował narty.

Narciarz biegowy **

  1. Dowiedział się, w jakich konkurencjach klasycznych rozgrywane są zawody narciarskie.
  2. Rozpoznał różne rodzaje nart i wiązań.
  3. Potrafi dobrze biegać na nartach, opanował styl klasyczny i łyżwowy.
  4. Uczestniczył w narciarskim biegu płaskim oraz w trzech wycieczkach narciarskich.
  5. Prawidłowo określił warunki śniegowe i odpowiednio do nich nasmarował narty.

VIII. HISTORIA HARCERSTWA

Szperaczka historii harcerstwa *

  1. Zna hymn ZHP; wie, kto i kiedy go napisał.
  2. Zna symbolikę  krzyża harcerskiego, lilijki, koniczynki, hasła Czuwaj i słowa harcerza.
  3. Opowiedziała o przykładach postępowania godnego harcerki z historii harcerstwa, współcześnie i z własnego doświadczenia.
  4. Wie, kto i kiedy założył skauting i polskie harcerstwo, wie, co to było Pogotowie Harcerek i Szare Szeregi.
  5. Wymieni 5 postaci z historii harcerstwa; wie, kim były.

Kluczniczka historii harcerstwa **

  1. Zna "korzenie" oraz orientuje się w okresach historii harcerstwa.
  2. Zna biografie 4 postaci z dziejów harcerstwa; zaprezentowała je w zastępie lub w drużynie.
  3. Przeczytała 3 książki z zakresu historii harcerstwa.
  4. Pomagała przez dwa miesiące w prowadzeniu kroniki. Opisała w niej przynajmniej dwa ważne zdarzenia (rocznica, jubileusz, biwak) lub zdobyła sprawność "kronikarki".
  5. Wybrała jedno zdarzenie z historii harcerstwa i przedstawiła je na zbiórce drużyny (w dowolnej formie).
  6. Przygotowała młodszą harcerkę do zdobycia sprawności "szperaczki historii harcerstwa".

Badaczka dziejów harcerstwa ***

  1. Zgromadziła warsztat historyczny: kilka książek z historii harcerstwa, fotografie i dokumenty z harcerskich imprez, w których uczestniczyła.
  2. Orientuje się dobrze w historii harcerstwa; wybrała jeden z jej okresów, w którym się specjalizuje.
  3. Przeczytała 5 książek z historii harcerstwa, w tym W. Błażejewskiego "Z dziejów harcerstwa polskiego (1910 - 1939)".
  4. Przeprowadziła wywiad z harcerskim seniorem, z którym/którą utrzymuje stały kontakt. Wywiad wykorzystała podczas zajęć z młodszymi harcerkami (kominek, szkolenie itp.).
  5. Dobrała "zespół ekspertów" z zastępu lub drużyny, z którym wspólnie zbadała nieznany problem lub wydarzenie ze swojego terenu. Opracowała je w formie albumu (broszury) i przedstawiła w swoim środowisku.
  6. Sporządziła rejestrację wizualną i foniczną (film, slajdy, nagranie magnetofonowe) imprezy harcerskiej (biwak, obóz) i zaprezentowała na spotkaniu z inną drużyną lub na wieczorze wspomnień.
  7. Przeprowadziła dla młodszych zajęcia z historii harcerstwa i pomogła młodszej harcerce w zdobywaniu sprawności "kluczniczki historii harcerstwa".

IX. POCZTY HARCERSKIE

Listonosz *

  1. Poznał(a) zasady działania Poczt Harcerskich oraz ich historię.
  2. Poprawnie wypełnił(a) obiegowe druki Poczty Polskiej.
  3. Wykonał(a) projekt znaczka lub winiety na kopertę.
  4. Uczestniczył(a) w rozprowadzeniu wydawnictw Poczty Harcerskiej i korespondencji na obozie lub złazie.

Pocztowiec **

  1. Poznał(a) zasady kolekcjonowania zbiorów filatelistycznych.
  2. Wykonał(a) poprawny projekt techniczny wydawnictw Poczty Harcerskiej do druku.
  3. Przygotował(a) własne zbiory wydawnictw Poczty Harcerskiej do wystawy na arkuszach wystawienniczych.
  4. Brał(a) udział w przygotowaniu imprezy.

Pocztylion ***

  1. Poznał(a) zasady prowadzenia dokumentacji Poczty Harcerskiej i różne techniki powielania (druku).
  2. Wykonał(a) samodzielnie kliszę lub pieczątkę dla Poczty Harcerskiej (np. linoryt).
  3. Zorganizował(a) sieć obsługi pocztowej (pocztę obozową) na obozie lub zlocie.
  4. Nawiązał(a) współpracę z inną pocztą harcersk

X. ODKRYWCY NIEZNANEGO ŚWIATA

Poszukiwacz Nieznanego Świata *

  1. Dowiedział się, gdzie w najbliższej okolicy mieszkają osoby niepełnosprawne.
  2. Nawiązał kontakt z dzieckiem niepełnosprawnym (rówieśnikiem), dowiedział się, na czym polega jego niepełnosprawność.
  3. Zaprosił zaprzyjaźnionego niepełnosprawnego kolegę na zbiórkę. W dowolnej formie pomagał niepełnosprawnemu koledze.
  4. Poznał kilka zwrotów grzecznościowych w języku migowym.
  5. Wziął udział w akcji "Grosik"
Odkrywca Nieznanego Świata **
  1. Poznał system pomocy społecznej w swojej gminie, odnalazł instytucje wspomagające osoby niepełnosprawne.
  2. Wraz z zastępem przeprowadził zwiad po swojej miejscowości, odnalazł miejsca trudne do pokonania przez osoby niepełnosprawne. Przedstawił projekt ich likwidacji.
  3. Przygotował  i przeprowadził kilka gier i zabaw na zbiórce zastępu, w której brały udział również dzieci niepełnosprawne.
  4. Przeprowadził krótką rozmowę w języku migowym, poznał technikę posługiwania się alfabetem Braille'a.
  5. Brał udział w kweście ulicznej, sprzedaży cegiełek lub innej akcji zbierania pieniędzy na cele społeczne

Wolontariusz ***

  1. Dowiedział się, czy w jego okolicy działają wolontariusze. Nawiązał z nimi (lub Centrum Wolontariatu w Warszawie) współpracę.
  2. Zapoznał członków drużyny z ideą wolontariatu na świecie.
  3. Podjął działania w celu likwidacji barier architektonicznych w swojej miejscowości.
  4. Wraz z drużyną zorganizował imprezę, w której również wzięły udział osoby niepełnosprawne.
  5. Zorganizował akcję zbierania pieniędzy na cele społeczne.
  6. Pełni służbę jako wolontariusz

 

| Strona główna wiedzajnika |