Komendę wydaje się w postawie zasadniczej, z miejsca z którego jest najlepiej odbierana. Zaleca się, aby prowadzący stawał przed frontem lub na prawym skrzydle szyku. Dowodzić należy z takiej odległości, aby móc objąć wszystkich wzrokiem. Komendy składają się z zapowiedzi i hasła lub z samego hasła. Zapowiedź zwraca uwagę, uprzedza wykonawców, co nastąpi; hasło jest znakiem wykonania. Na zapowiedź komendy przyjmuje się postawę zasadniczą, po haśle wykonuje polecenie. Zapowiedź podaje się wyraźnie, głosem donośnym, przeciągając ostatn ią zgłoskę. Hasło podaje się po krótkiej przerwie, głośno, wyraźnie, krótko i dobitnie.

Przykład:

• "W lewooo ZWROT"
• "Kolejnooo ODLICZ"
• "Na wprost MARSZ"

Rozpoczęcie zajęć z musztry lub przejęcie dowodzenia przez inną osobę wymaga podania zapowiedzi "Na moją komendę...". Istotne jest również, aby siedzącej grupy harcerzy nie stawiać na "BACZNOŚĆ", ale najpierw podać odpowiednią komendę. W takim przypadku komendy mogłyby brzmieć następująco: "Drużyna/kurs/druhny i druhowie POWSTAŃ!!!" lub "Na moją komendę, drużyna POWSTAŃ. W dwuszeregu ZBIÓRKA". Prowadzący musztrę musi mieć świadomość, że błędnie podanie komendy budzą konsternację wśród harcerzy, obniżając równocześnie autorytet prowadzącego. Jedynym ratunkiem w takiej sytuacji jest podanie komendy "WRÓĆ". Umożliwia ona cofnięcie błędnie podanej komendy, jak i przerwanie niewłaściwie wykonanej czynności. Na komendę "WRÓĆ" harcerze przyjmują poprzednią postawę.

Postawa zasadnicza wyraża gotowość do przyjęcia, wykonania i podawania komendy. W postawie zasadniczej harcerz stoi nieruchomo. Ciężar ciała spoczywa na obu stopach. Pięty złączone, stopy lekko rozwarte (mniej więcej na szerokość własnej stopy). Brzuch lekko wciągnięty, klatka piersiowa lekko wysunięta przez swobodne cofnięcie ramio n do tyłu. Ramiona na równej wysokości, położone równolegle do linii frontu. Ręce opuszczone swobodnie wzdłuż tułowia, dotykają uda nasadą dłoni oraz złączonymi i wyprostowanymi palcami. Głowa lekko podniesiona, wzrok skierowany na wprost, usta zamknięte . Postawę zasadniczą harcerz przyjmuje: na zapowiedź każdej komendy, np. "W prawo...", "Do dwóch...", "W szeregu...", "Do... (Hymnu)!", na komendę "BACZNOŚĆ". Stojąc w rozproszeniu harcerze wykonują zwrot w kierunku wydającego komendę (frontują). Harcerze ustawieni w szyku nie frontują, przyjmują postawę zasadniczą bez względu na ustawienie prowadzącego, w szyku po wykonaniu komendy "ZBIÓRKA". Po podaniu przez prowadzącego komendy "W (szyk, miejsce) ZBIÓRKA" harcerze w szybkim tempie podążają na wskazane miejsce i ustawiają się w postawie zasadniczej. Szyk nie musi być sformowany dokładnie. Dopiero po podaniu komendy "SPOCZNIJ" harcerze powinni pokryć i wyrównać, w czasie oddawania honorów w miejscu. Przed oddaniem honoru należy zaakcentować postawę zasadniczą i pozostać w niej do czasu wykonania pozdrowienia skautowego lub salutowania, w czasie składania meldunku i przy oficjalnym przedstawieniu się. Składanie meldunku i oficjalne przedstawienie się należy rozpocząć po dokładnym przejęciu postawy zasadniczej oraz po zakończeniu oddawania honorów, podczas podawania komendy w miejscu. Podający komendę ściąga na siebie uwagę, wszyscy go obserwują, w związku z powyższym należy przykładnie przyjąć postawę zasadniczą. W tej postawie pozostaje się do zakończenia wydawania komendy, z wyjątkiem możliwości poruszania się przy komendzie określającej wykonanie zbiórki, np.: "Za mną, w marszu, w kolumnie dwójkowej ZBIÓRKA".

Postawa swobodna jest formą odpoczynku harcerza. Przyjmując postawę swobodną, wysuwa się energicznie lewą nogę do przodu, o połowę długości stopy. Ciężar spoczywa na prawej nodze. Ręce opuszczone swobodnie. W tej postawie harcerz może poprawiać umundurow anie, zmieniać położenie nóg. Drużyny zwyczajowo mogą przejmować odmienną postawę swobodną, np. w lekkim rozkroku ze skrzyżowanymi rękami z tyłu tułowia. Dotyczy to tylko zbiórek w gronie drużyny/szczepu i nie może mieć miejsca w czasie innych wystąpień.

Meldowanie polega na złożeniu zwięzłego sprawozdania z przebiegu wykonanej czynności danej jednostki harcerskiej, czynności własnej lub celu przybycia. Przełożonemu podajemy swoją funkcję, a starszemu swój stopień. Meldunek powinien być składany zgodnie z zasadą minimum słów, maksimum treści.

Przykłady:

• "Druhu komendancie, drużynowy T.K. melduje 15GDH podczas biegu harcerskiego";
• "Druhu harcmistrzu, wędr. M.U. melduje swoje przybycie";
• "Druhu instruktorze, zastępowy K.G. melduje zastęp WILKI 94WDH na apelu, stan 8".

Honory oddaje się w postawie zasadniczej. Będąc bez nakrycia głowy harcerz zwraca głowę w kierunku przełożonego, jednocześnie wznosząc prawą rękę zgiętą w łokciu do wysokości barku. Dłoń ułożona przodem, z kciukiem położonym na paznokciu małego palca, z trzema palcami śro dkowymi uniesionymi w górę. W nakryciu głowy harcerz zwraca głowę w kierunku przełożonego, jednocześnie podnosząc najkrótszą drogą prawą rękę do daszka. Palec wskazujący i środkowy powinny być wyprostowane i złączone, pozostałe palce złączone i przyciśnięte kciukiem. Wystającą część palca środkowego przykłada się:

• do brzegu daszka rogatywki/kapelusza skautowego,
• do obrzeża beretu/furażerki, nad zewnętrznym kątem prawego oka.

Dłoń zwrócona ku przodowi, łokcie na prawo w skos. Po oddaniu honoru harcerz opuszcza energicznie rękę w dół z jednoczesnym zwrotem głowy na wprost. Jeżeli harcerz ma niesprawną prawą rękę, to w celu oddania honoru przyjmuje postawę zasadniczą, frontuje i wykonuje energiczny skłon głowy. Harcerz/instruktor przyjmujący honory ma obowiązek na nie odpowiedzieć.

Zwroty w miejscu wykonuje się na komendę "W prawo/lewo/tył ZWROT". Na zapowiedź komendy harcerz przyjmuje postawę zasadniczą. Na hasło "ZWROT" wykonuje obrót na dwa tempa. Przy zwrocie w lewo: tempo pierwsze obrót na obcasie lewego buta i na czubku prawego buta,tempo drugie najkrótszą drogą dostawia energicznie nogę pozostawioną w tyle. Przy zwrocie w prawo odwrotnie. Zwrot w tył wykonuje się przez lewe ramię.

Na komendę "Drużyna/zastęp - BACZNOŚĆ" wywołana grupa:

• przyjmuje postawę zasadniczą, jeżeli stoi w szyku,
• przyjmuje postawę zasadniczą i frontuje, jeżeli stoi w rozproszeniu.

• "Wszeregu, frontem do mnie - ZBIÓRKA",
• "W dwuszeregu, na poprzednim miejscu - ZBIÓRKA",
• "W trójszeregu, na drodze, frontem do bramy, prawe skrzydło na wysokości słupa - ZBIÓRKA".

• "W rzędzie - ZBIÓRKA",
• "W kolumnie dwójkowej, czołem do mnie - ZBIÓRKA",
• "W kolumnie trójkowej, na drodze, w kierunku mostu, czoło na wysokości słupa - ZBIÓRKA".

• przenieść się na miejsce, gdzie ma stanąć drużyna,
• wskazać ręką miejsce zbiórki i dalej w postawie zasadniczej podaje hasło "ZBIÓRKA".

• "W rzędzie, za mną, w marszu - ZBIÓRKA",
• "W kolumnie dwójkowej za druhem komendantem w marszu - ZBIÓRKA".

      Równanie oznacza ustawienie harcerzy - każdy szereg w jednej linii do prawoskrzydłowego, z zachowaniem kilkucentymetrowych odstępów. Odstęp w sposób praktyczny mierzy się szerokością dłoni na wysokości łokcia. Krycie oznacza ustawienie harcerzy - każdy rząd w jednej linii do czoła, z zachowaniem metrowych odległości. Odległość w sposób praktyczny mierzy się wyciągnięciem wyprostowanej ręki do pleców harcerza, którego kryjemy.

      Po podaniu komendy "... - ODLICZ" harcerze pierwszego szeregu szyku zbiórkowego zwracają głowy w prawo, z wyjątkiem prawoskrzydłowego. Prawoskrzydłowy zaczyna odliczanie zwracając głowę w lewo i podaje "Raz". Pozostali odliczający zwracają energicznie głowy z prawej na lewą stronę, podając kolejne liczby, po czym zwracają głowę na wprost i przyjmują postawę swobodną. Harcerze kolejnych szeregów zwracają uwagę na podaną przez ich poprzedników liczbę, która także ich dotyczy, i wraz z nimi przyjmują postawę swobodną. Odliczanie w szyku marszowym odbywa się poprzez zwrot głowy w lewo i podanie liczby do tyłu, do kolejnego harcerza w rzędzie. Pozostałe elementy analogicznie jak w szyku zbiórkowym. Ostatni odliczający podaje głośno liczbę w kierunku wydającego komendę. Przy komendzie "Kolejno - ODLICZ", jeżeli szyk jest niepełny, lewoskrzydłowy/zamykający ostatniego szeregu, po odliczeniu, zwraca głowę w kierunku wydającego komendę i głośno melduje "Niepełny". W celu dokonania odliczenia grupy nie jest konieczne wychodzenie przed szyk. Dowodzący może wykonać wykrok z jednoczesnym zwrotem w lewo, stojąc pod kątem prostym do szyku.

      W celu przesunięcia szyku na odległość większą niż krok podajemy komendę: "Drużyna, X (liczba kroków) kroków, na wprost - MARSZ", "STÓJ". Aby przesunąć szyk w tył na odległość większą niż krok podajemy komendę: "W tył - ZWROT", "X kroków na wprost - MARS Z", "W tył - ZWROT" lub powtarzać kilkakrotnie komendę " Krok w tył - MARSZ". Krok w tył wykonuje się lewą nogą. Aby przesunąć szyk w bok, podajemy komendy:

• "W prawo/lewo - ZWROT",
• "X kroków na wprost - MARSZ" lub "Na wprost - MARSZ", "STÓJ",
• "W prawo/lewo - ZWROT".

Przykładowe komendy do wystąpienia z szyku:

• "Druh Karczewski, do mnie - WYSTĄP",
• "Wyróżnieni, do druha komendanta - WYSTĄP",
• "Wyczytani, do linii zbiórek - WYSTĄP".

      W celu ustawienia druzyny/obozu prowadzący podaje komendę "Na moją komendę, drużyna/obóz w ... (Szyk,miejsce) - ZBIÓRKA". Na zbiórce drużyny/obozu można przyjmować swój obrzędowy szyk, odmienny od niniejszych zasad. Jeżeli drużyna/obóz ma wcześniej ustalone miejsce i szyk apelowy, to prowadzący może podać komendę: "Drużyna/obóz do apelu - ZBIÓRKA". Przed rozpoczęciem apelu prowadzący może wydać komendę "Zastępowi - przygotować zastępy do apelu", co zobowiązuje zastępowych do dokonania poprawy umundurowania zastępu i odliczenia stanu osobowego. Po sformatowaniu szyku przy sobie prowadzący może przyjąć różne warianty dalszego postępowania:

• Zwraca głowę w lewą stronę - do podania komendy "SPOCZNIJ",
• Wykonuje wykrok w lewo skos - na przykład do podania komendy "Kolejno ODLICZ" lub "BACZNOŚĆ" przed meldowaniem przełożonemu,
• Występuje przed szyk i dalej prowadzi apel.

• asystujący przy podnoszeniu flagi,
• dowódcy grup stojących w szyku,
• nie pokryci instruktorzy stojący w szyku,
• Instruktorzy nie stojący w szyku, po uprzednim zwróceniu się w kierunku masztu.

• oddający honory przestają salutować,
• instruktorzy nie stojący w szyku wracają do poprzedniej postawy,
• wszyscy przyjmują postawę zasadniczą, zwracając głowę na wprost.

• Na komendę "BACZNOŚĆ - zastępowi odmaszerować - SPOCZNIJ" osoby stojące w szyku przyjmują postawę swobodną i czekają na decyzje zastępowych, a osoby stojące poza szykiem udają się w dowolnym kierunku;
• Na komendę "BACZNOŚĆ - (kierunek) rozejść się - SPOCZNIJ" wszyscy wykonują zwrot w podanym kierunku, przyjmują postawę swobodną i rozchodzą się.